dinsdag 8 mei 2007

Steekmouwtjes

In de begintijd van Sampler M kwamen het hier al eens ter sprake: het breien van steekmouwtjes.
Steekmouwen werden in de winter door de mannen en jongens op Marken gedragen.
In het boek "de handwerken op het eiland Marken" van Maria van Hemert lees ik het volgende:

"In de winter dragen de mannen zogenaamde "steekmouwen"; dat zijn gebreide ondermouwen, die tot even over de elleboog gaan. Ze zijn van zwarte wol en zijn van boven afgewerkt met een rand die in patronen gebreid is. De jongetjes hebben dergelijke mouwen; hierbij is het onderstuk eveneens van zwarte wol, maar de bovenrand is van witte katoen. Ik vermoed dat mama voor de was meer dan eens de zwarte wollen mouwen los heeft moeten halen van de katoenen boordjes.

Om die patroonranden is het ons hier te doen. Of dit speciaal Markens werk is valt te betwijfelen. Ouderen onder ons die deze patronen zagen, vertelden dat zij die in haar jeugd ook hadden leren breien en zelf zag ik verscheidene van deze randen in een oud brei-boek afgebeeld. Het zou evenwel kunnen zijn, dat die patronen dan toch oorspronkelijk van Marken afkomstig waren. De meisjes leren ze daar op handwerkles; ze hebben nog een schrift dat van die lessen afkomstig is en waar alles netjes in opgetekend staat; terwijl zij daarentegen het andere handwerk van moeder thuis leren.. Dit zou weer tegen de Markense herkomst pleiten.

Maar hoe dan ook, de toepassing is typisch voor het eiland Marken en door de tijd hebben die patronen allerlei namen gekregen, die ze in andere delen van ons land dikwijls niet hebben. Zo zijn er bijvoorbeeld pasiumboord, takkenboord, koffieboon, blaadje, bloemtros, golfjesboord, waaierboord.

Al die randen worden in het rond gebreid en worden van boven begonnen met de "muizetandjes."

uit hetzelfde boekje komt de volgende afbeelding met van boven naar beneden: de bloemtros, de kleine pauwenveer en de grote schulp, ook wel bloempot genaamd.

In een ander boek kwam ik onderstaande tekening van Bing en Braet von Ueberfeldt tegen die in 1865 op de Gouwzee bij Marken deze schaatsende familie vereeuwigde. Het meisje dat knielt om haar schaatsen aan te trekken draagt de hierboven beschreven steekmouwen. Kennelijk zijn de mouwtjes dus ook(soms)door meisjes gedragen.

Ik had juist besloten om te proberen mijn steekmouwtjes na te breien toen Carla M in dezelfde week met patroontje zes van Sampler CM kwam. Tot mijn genoegen was haar patroontje zes identiek aan dat van mijn steekmouwtjes. Nabreien was nu "een eitje".

Onderstaand mijn oude mouwtjes en mijn eigen breisel. Mijn mouwtjes zijn wat kleiner uitgevallen; mijn katoen was wat dunner dan die van het origineel.

Geen opmerkingen: