Minder vrolijk textiel uit de Elzas

Behalve wijn, mooie quilts en schilderachtige dorpjes heeft de Elzas ook een minder zonnige kant: de geschiedenis van de beide wereldoorlogen. Deze vakantie bezochten we opnieuw (we waren er al eerder geweest) het Musée Mémorial du Linge een museum gewijd aan de Col du Linge (Lingekopf), een berg waar in de eerste wereldoorlog de Franse en Duitse legers gedurende vier jaar tegen over elkaar kwamen te staan en waarbij beiden 'geen meter' vooruitgang boekten. Stel je een berg voor met een flink traject aan loopgraven, waar tussen 1914 en 1918 flink gevochten is: het Franse leger aan de ene kant, het Duitse op soms niet meer dan enkele meters afstand in het andere loopgravenstelsel. Alleen al in de periode juli tot oktober 1915 verloren daar op dat kleine gebiedje van de Col du Linge 10.000 soldaten, veelal heel jonge mannen, zoons, jonge vaders, hun leven. Voor mijn lief waren andere dingen interessant dan voor mij. Ik heb vooral naar het textiel gekeken wat ik in de museumopstelling tegenkwam. Dat het - eenmaal buiten en in de loopgraven - voor de soldaten een verschrikking geweest moet zijn daar heb je volgens mij geen strategisch inzicht voor nodig; zoveel jonge mannen op zo weinig meters grondgebied.

Hierboven zie je enige voorwerpen die bij de uitrusting behoorden: het naaldenkokertje waar oorspronkelijk het garen (wol?,linnen?) in de kleuren bleue Horizon en rouge was gewikkeld. Als je het kokertje opendraait zit er een priem in en een aantal stevige naalden. Ook een vingerhoed past er om het kokertje. Een zakje om het naaigerei in te doen en de reserveknopen. Ook zie je een latje wat gebruikt werd bij het poetsen van de uniformknopen. Op die manier voorkwam je dat er Brasso op de stof van het uniform terecht kwam. Een handig hulpmiddeltje dus.* Zelf bezit ik ook enkele van die Franse naaldenkokertjes, je ziet ze soms op 'puces' of brocantes. Deze heeft geen vingerhoed, die ontbreken meestal al heb ik er wel een die hem nog wel heeft.

In de onderstaande opstelling werd ik getroffen door de sokken, die vele malen versteld zijn. Eigenlijk is er van de oorspronkelijke sok weinig meer over. Ik vraag me dan af wie de sokken versteld heeft: de soldaat of zijn moeder, zijn vrouw, zijn geliefde?

De miniatuur vlag met Heilig Hart is zeker door een geliefde, echtgenote of moeder gemaakt en geborduurd. Een aandenken aan thuis, aan het gewone dagelijkse leven. Het zal ongelofelijk veel betekend hebben voor de jonge man die het mee kreeg van thuis.

Aan de soldaten moest ook instructie gegeven worden. Dat werd soms gegeven op bedrukte zakdoeken. Het bedrukken van textiel was in die tijd al goed genoeg om ook tekst en afbeeldingen fijn en was-echt op stoffen te drukken. Hieronder zie je een zakdoek met instructie hoe men gewonden eerste hulp kon verlenen op het slagveld.

Ook het wapenarsenaal en hoe daar mee om te gaan werd op grote zakdoeken afgebeeld

Tenslotte zie je enkele naaiattributen zoals op foto 1, maar dan gevonden bij een opgraving.

Er is in de afgelopen tientallen jaren flink gezocht in de bodem van de Col du Linge. Veel manschappen waren niet teruggevonden na de oorlog. De laatste decennia zijn er gelukkig heel veel vermiste soldaten opgegraven en herbegraven op een van de vele militaire begraafplaatsen in het gebied. Bij een groot deel van hen is op het kruis hun naam, rang en sterfdatum vermeld. Heel veel dorpen en steden in Frankrijk eren hun doden uit de eerste Werelddoorlog met een speciaal monument, Le Monument aux Morts. * met dank aan Basje voor de uitleg van het knopenlatje.