Levend punnikklosje

Ik was blij verrast toen ik vannacht bij Marianne een uitgebreide voortzetting op mijn eerdere gepunnik las. Wat een leuk artikel en wat grappig dat wij beiden op het zelfde moment met het zelfde klosje in ons hoofd zaten. Natuurlijk gebeurt het mij ook regelmatig dat ik een log-onderwerpje in mijn hoofd heb en dat een ander me dan net voor is met een verhaal erover. We vissen nu eenmaal in een klein handwerkvijvertje. Toch vind ik het juist een verrijking als er dan toch opnieuw over geschreven wordt, juist omdat ieder zijn eigen invalshoek heeft en weer een ander stukje over het onderwerp kan vertellen. Ik neem het stokje dus weer over van Marianne en kom met nog een verhaaltje over

PUNNIKEN

Omdat ik vanwege een blessure even heel wat minder tijd kan besteden aan handwerken en de verveling nu en dan toeslaat, blader ik al een paar dagen mijn oude nummers van Handwerken zonder grenzen door (in de hoop op betere tijden). In het februarinummer van 1995 vond ik een erg leuk artikel over Gaitan, de versiering van traditionele Bulgaarse volksdrachten met een soort gebreid koord. Prachtige foto’s illustreren het artikel en laten verschillende details zien van mooie geometrische figuren die met dat Gaitan (het koord) worden versierd. Ook wordt het Gaitan gebruikt om naden in de (dikke) wollen kledingstof mee te verbinden. De twee stukken stof worden met de binnenkant naar boven naast elkaar gelegd met het koord ertussen. De stof wordt aan weerskanten een klein stukje omhoog geslagen tegen het koord aan en vervolgens wordt het koord tussen de beide zoompjes genaaid. Deze manier van naden maken geeft een minder dikke naad die ook nog eens erg buigzaam is.

Hoe het Gaitan gemaakt wordt, wordt uitvoerig beschreven in het stuk en daar kom ik weer bij Marianne terecht: een van die manieren om het koord te maken is door het te punniken op twee spijkertjes. Marianne liet dat gisteren zien met mooie voorbeeldjes van haar handwerk. In Bulgarije wordt kennelijk niet op een klosje met spijkers gepunnikt maar met behulp van een houten vork of een tak in een Y vorm. Een andere manier is om je eigen lichaam te gebruiken als punnikklosje, je "breit" dan op dezelfde manier als op het klosje of het Y vormige houtje maar gebruikt in plaats van die voorwerpjes de duim en wijsvinger van je linkerhand. Ik heb het geprobeerd en het gaat. Ik moet nog erg veel oefenen want het valt niet mee om daarmee een mooi regelmatig steekje te krijgen.
En zeg nou zelf, dit is toch weer eens iets heel anders dan een levend schaakspel of een levende kanonskogel :)

Een tweede methode om aan het vierkante breiseltje te komen is door middel van vlechten.
Je gebruikt daarvoor 8 draden. Ik heb hier vier rode en vier ecru draden gebruikt zodat je goed kunt zien wat je doet. Dit is het resultaat:

Dat is zoals je ziet gelijk ook een voordeel van deze methode: je kunt meerdere kleuren gebruiken en door de draden in een andere volgorde te leggen krijg je ook andere motieven.

het vlechten is niet moeilijk en het lukt vrij snel om een gelijkmatig koordje te maken:

De bovenste ecru draad wordt onder de drie ecru draden en de middelste twee rode draden gelegd. Daarna over de twee rode. Het blijft na aantrekken dan als onderste ecru draad liggen.

Nu doe je hetzelfde met de rode kant: bovenste draad onder drie rode en twee ecrudraden, daarna over de twee ecru draden heen en wordt dan de onderste rode draad.
Bij dit werk kun je steeds de draden goed aantrekken zodat het uiteindelijke koordje er mooi uit zal zien.
Voor het Bulgaarse werk heb je vreselijk veel meters koord nodig, kijk maar eens hoe prachtig de toepassing is op deze foto uit Handwerken zonder grenzen:

de mouwen en de voorkant van het jak zijn rijkelijk versierd met opgenaaid Gaitan in verschillende kleuren. Ook de bredere stukken met ecru aan de bovenkant van de mouw is opgebouwd uit rondingen en bloemen van opgenaaid koord. Bijzonder knap en heel bewerkelijk. Toch zie ik wel leuke toepassingen voor de gevlochten koordjes. Behalve vriendschapsbandjes zijn ze ook leuk om in borduurwerkjes zoals naaldenboekjes en speldenkussentjes te gebruiken. Ik heb nu dikke breikatoen gebruikt maar met dunner haakkatoen krijg je natuurlijk een fijner resultaat.
11 Reacties