Baba Marta

Afgelopen najaar was zoon in Bulgarije op vakantie. Zoals gewoonlijk vroeg ik hem om uit te kijken naar leuke 'textiel-achtige' dingen. Na zijn thuiskomst kreeg ik een lief gehaakt kleedje, een mooi handgemaakt zakdoekje en een zakje met een rood-witte versiering van wol en de tekst Baba Marta erop. Zoonlief vertelde dat hij overal in bomen zowel in de natuur als in parken rode en witte draadjes en restjes textiel had gezien die bij navraag bij het Baba Marta feest bleken te horen. In Bulgarije wordt Baba Marta gevierd vanaf 1 maart. Het is een overlevering van een oud heidens verhaal waarbij geprobeerd wordt om Baba Marta, grootmoedertje Maart gunstig te stemmen door rode en witte 'martenitsa' te dragen. Ze hopen hiermee dat de winter snel voorbij zal gaan en dat de lente snel zal komen. Sommige mensen dragen meerdere martenitsa's tegelijk. Het is niet gebruikelijk dat je de martenitsa's voor jezelf maakt of koopt, je geeft ze als geschenkje aan vrienden of famile en draagt zelf alleen de martenitsa's die je gekregen hebt. Ze worden als een soort broche opgespeld of als armbandje gedragen. Je draagt de martenitsa vanaf 1 maart tot aan het moment dat je een ooievaar of een bloeiende fruitboom ziet, dan mag je de martenitsa aan een bloesemtak vastmaken. Dit alles speelt zich af in de periode tussn 1 maart en 21 maart. Door de martenitsa aan een fruitboom te hangen geef je de boom gezondheid en geluk door die je zelf had toen je de martenista droeg. De martenitsa is dus een teken van hoop en verwachting gesymboliseerd in de kleuren wit (smeltende sneeuw) en rood (de kleur van de opgaande zon die meer intens wordt naarmate het voorjaar dichterbij komt. Eergisteren maakte ik een aantal martenitsa's en die zijn, naar ik hoop, vandaag bij de ontvangers in de brievenbus beland met daarbij de mededeling om op 1 maart op mijn blog te kijken. Op internet vond ik diverse voorbeelden van martenitsa's, zowel de exemplaren die je kunt kopen als die je zelf kunt maken. Rond deze tijd vind je in Bulgarije ook overal kleine stalletjes op straat waar de martenitsa's te koop worden aangeboden. Eenmaal wat verder in het voorjaar ziet zo'n bloesemboom er extra mooi uit met zijn rood-witte versiering. De martenitsa kent vele verschijningsvormen van eenvoudige vlechtjes in rood en wit tot gestyleerde poppetjes. Het kunnen ook kwastjes zijn of ringetjes maar het is altijd een deel in wit en een deel in rood, Pizho en Penda, waarbij het witte kwastje, balletje of poppetje het mannelijke, Pizho symboliseert en het rode het vrouwelijke, Penda. Tot mijn verrassing vond ik vandaag ook een envelopje op de mat, van een onbekende afzender. Er in vond ik dit: en op de envelop staat Baba Marta.... mysterieus! (al ga ik snel zoonlief eens voorzichtig aan de tand voelen ;) Hoe dan ook, ik kan de komende tijd ook een martenitsa dragen, ik heb er immers twee gekregen. De martenitsa die ik eerder kreeg laat ik in de verpakking en bewaar ik... en deze? Misschien zie je me die binnenkort wel dragen.