zondag 31 maart 2013

Eieren zoeken

Mijn paashazen hadden het er maar druk mee, met eieren zoeken. En omdat dit een handwerkblog is zochten de haasjes natuurlijk naar heel bijzondere eitjes. Kijk maar eens mee wat dit tweetal bij elkaar gescharreld heeft. Zes eitjes en de restanten van een kip vriendelijk verpakt in een haakwerkje. Dit omdat sommige nuttig en fraai-lezers zo'n bloot botje niet kunnen waarderen ;). Laten we beginnen bij het eenvoudige eitje, het gewone HEMA- eitje. Een eenvoudig houten stopeitje met een koperen puntje. In vrijwel ieder naaimandje te vinden toen iedereen nog thuis de sokken stopte.. Van het eenvoudige eitje komen we bij de gevulde eitjes waarvan dit een erg leuk exemplaar is. In het eitje bevindt zich een asje waarop een klosje garen en een vingerhoedje. Het vingerhoedje is gelijk ook de sluiting: omdat vingerhoedjes enigszins konisch ( dus niet cilindrisch) van vorm zijn kun je het net zo ver door het gaatje in het ei duwen totdat het klem zit. Slim! Het tweede 'gevulde' eitje draagt een bijzonder gereedschapje in zich. In het ei bevindt zich namelijk een klein haaknaaldje met een ragfijn puntje. Deze naaisetjes werden indertijd verkocht om ladders in nylonkousen en later panty's mee op te halen. Langs het ei bevindt zich een groefje, op die plek hield je de ladder zodat je wat ruimte kreeg om met het naaldje te manoeuvreren. Het punje van de haaknaald zit veilig verstopt in het ei. En dan zijn we inmiddels aan beland bij de Luxe Eieren, die van de gegoede Chocolaterie bijvoorbeeld, je kent ze wel, groot, goed gevuld en met allerlei luxe frutseltjes en strikken. In die categorie vallen de onderstaande eitjes. Een klein ei in Mauchlineware met een zilveren vingerhoedje. Mauchline is een stadje in Ayrshire, Schotland waar rond 1850 een bloeiende souvenir-industrie was in handgemaakte doosjes en andere kleinoden gemaakt van hout. Mauchlineware is de verzamelnaam van al deze kleine houten voorwerpjes die op verschillende manieren werden afgewerkt. Het vingerhoed-houdertje hier is transferware, er is een plaatje, een transfer opgeplakt voordat het werd afgelakt. Onder het vingerhoedje schuilt een klein garenklosje. Een soortgelijk setje maar dan gemaakt in Tartanware. Tartanware is een van de meest geliefde afwerkingen in de Mauchlineware-industrie. Tartanware kenmerkt zich door de verschillende Schotse ruiten, de Tartans. Veelal staat ook de naam van de betreffende ruit heel klein in gouden letters op het voorwerpje gedrukt. En dan last but not least dit superkleine eitje van ivoor. Het is net groot genoeg voor een klein formaat (=kinder-) vingerhoedje. Voor het kippenbotje verwijs ik jullie naar dit logje Ik wens jullie veel leesplezier en heel fijne paasdagen

woensdag 27 maart 2013

Knoopsgatjes

Je leest het goed. Bovenstaande kop is geen typo maar een verwijzing naar het blogje van gisteren met als titel 'gatjes merken'. Vandaag los ik een eerder gedane belofte in aan C, met wie ik op de terugweg van het Nuttig dagje in Velp een stukje mee mocht rijden. We praatten over van alles, over de dag, het Huswif, onze knoopjes en zo kwamen we ook op knoopsgatenschaartjes. C had er een vertelde ze en ik vroeg haar naar het model... Verbazing alom want haar was niet bekend dat er diverse varianten op het knoopsgaten schaartje zijn. Ik beloofde haar een logje en dat schrijf ik vandaag. Dit is, als ik me niet heb vergist mijn bescheiden collectie knoopsgaten schaartjes. Zoals je nu al kunt zien is er enig verschil tussen de afstelmogelijkheden van de schaartjes. Deze heeft aan de zijkant een schroefje wat je in en uit kunt draaien. Het stuk waar de schaar knipt is het deel van de punt aan de rechterkant tot aan het kleine gleufje. De schaar knipt altijd met een vaste afstand vanaf de rand van de stof, de lengte van het knoopsgat kun je dan verstellen door aan het schroefje te draaien. In deze stand knipt de schaar de maximale knoopsgatlengte. Draai je het schroefje helemaal aan dan zie je al dat de schaar niet meer tot aan de punt knipt. Zo kun je ook voor een klein knoopje een passend knoopsgat maken met als voordeel van het schaartje dat alle knoopsgaatjes even groot zijn. Op dezelfde manier maar dan anders uitgevoerd werkt dit schaartje. Als je aan het koperen knopje bovenop draait floept er een stukje tandwiel naar buiten wat ingrijpt op een nokje aan het andere been van de schaar. Dat tandwieltje verhindert het schaartje om helemaal tot op de punt te sluiten. Het tandwiel heeft een aantal tanden zodat verschillende standen mogelijk zijn. Op dezelfde manier werkt dit schaartje. Een derde mogelijkheid tot het blokkeren van het rechterbeen van de schaar heeft het volgende knoopsgatenschaartje. Hier is het een wieltje waar je aan kunt draaien waardoor er een nokje naar buiten komt wat de boel blokkert en daarmee de lengte van het knoopsgat bepaalt. Op deze detailfoto zie je het blokkeringssysteem wat beter Als schrijvend bedenk ik me dat ik ook een niet afstelbaar knoopsgatenschaartje heb. Dat staat niet op de eerste foto, ik heb me dus toch vergist ;) . Dat schaartje geeft wel een vaste afstand waar het knoopsgat begint maar de lengte van het knoopsgat moet je dan nog zelf bepalen. Erg handig zo'n knoopsgatenschaartje, vooral als je lief een dergelijk kostuum wil dragen. foto: Frantisek Zvardon uit Les Alsaciens, uitgave la Nuée Bleue, ISBN 978-2-7165-0594-9)

dinsdag 26 maart 2013

Gatjes merken

Ik ben bezig met de weeshuis merklap van Kaatje. De eindeloze herhaling van alfabetten is achter de rug en nu ben ik bezig met het merken in stersteek. Het boek van Berthi meldt hiervoor de term 'gatjes merken' want zo werd deze manier van merken genoemd ten tijd van Kaatje en haar voorgangsters. Aardig om te weten is dat het merken met de stersteek meer geld opleverde voor de borduurster dan het merken in kruissteek. Terwijl ik bezig ben met bovenstaande kroon in stersteek bedenk ik me dat het nuttig is om de manier van borduren stap voor stap uit te leggen. Niet iedereen is opgevoed met het leren merken van haar linnengoed en ook zijn er inmiddels velen voor wie de nuttige (en fraaie) handwerkwerken geen schoolvak meer is geweest. Ik besluit de kroon de kroon te laten en begin met het borduren van de letter B. Kijk, en dan is de vele herhaling van letters wel heel erg nuttig want hoe de letter 'loopt' zit inmiddels goed in je hoofd. Ik begin linksonder met borduren: Het maakt niet uit of je met de klok mee of tegen de klok in borduurt, wel belangrijk is het, om steeds dezelfde kant op te steken. Ik borduur tegen de klok in en werk de steek rond tot die aan de eerst volgende steek raakt. Dat is de steek die straks schuin rechts de eerste steek raakt. Ik borduur weer tegen de klok in tot ik de steek rechtsonder tegenkom. Daarna komt er op dezelfde rij nog een steek. en daar kan ik iets verder mee rond want nu zit de eerst volgende steek schuin rechtsboven. Zo ga ik de hele letter rond: de steek borduren tot die aan een volgende steek grenst terwijl je steeds in dezelfde richting blijft borduren. Inmiddels kun je goed zien welke letter het wordt. Je blijft de steken volgen totdat je weer bij de eerste steek bent aangekomen. Op dat moment maak je de laatst geborduurde steek helemaal af en daarna kom je vanzelf bij de een na laatste steek. Je moet altijd de hele steek afmaken en je niet laten afleiden door andere halve steken die je ondertussen tegenkomt. Het lijkt allemaal wat ingewikkeld, deze manier van werken maar het had een bijzonder doel. Zoals je op bovenstaande foto ziet zijn alle stersteekjes aan de achterkant net zo mooi als aan de voorkant. Op de bovenste helft van de foto zie je de achterkant van de lap van Kaatje zoals die in het boek van Berthi staat afgebeeld en daaronder ligt mijn versie. Je kunt dus goed zien dat ook Kaatje op deze manier haar stersteekjes borduurde. Zijn er nog vragen? nee? dan ga ik nog even verder met mijn kroon Voor informatie over het boek van Berthi of mijn lap van Kaatje zie dit blog

zondag 17 maart 2013

Kaatje en Willemien

Het is alweer enige tijd geleden dat ik twee logjes schreef over een weeshuismerklap uit Amsterdam, hier en hier kun je dat nog eens nalezen en de foto's bekijken. Ik heb indertijd zelf al aardig wat kunnen vinden over mijn merklap uit het Burgerweeshuis in Amsterdam gemaakt door Wilhelmina Frederika Maria Rogge. Nu met het boek Merk- en stoplappen uit het burgerweeshuis Amsterdam er bij vallen er meer stukjes op zijn plaats. Tegelijkertijd met het lezen van Berthi's boek en het toetsen van de tekst aan mijn eigen merklap ben ik begonnen met het borduren van het patroon van de merklap van Catharina Gerarda (Kaatje) Eijgensteijn. Het patroon en een beschrijving van de lap is terug te vinden in het boek. De lap van Kaatje is gemaakt in 1836, die van Wilhelmina is begonnen in 1870 en afgemaakt in 1871. In die vierendertig jaar is de stijl van borduren wel iets veranderd: heeft de lap van Kaatje nog allerlei eenvoudige motieven ter versiering, de lap van Wilhelmina laat vrij ingewikkelde en grote Biedermeiermotieven zien. Toch zijn er ook veel geleijkenissen te vinden. Aan het einde van de derde rij van de lap van Kaatje zie je de letters ACR, Anna Catrina Raaphorst, de opper linnen Matres ten tijde dat Kaatje haar lap borduurde in het weeshuis. Aangezien Anna Catina in 1851 overleed, jaren voor 'mijn' Wilhelmina Rogge in het weeshuis werd opgenomen komen haar initialen niet voor op de lap van Wilhelmina. Wel zie ik op dezelfde plaats AJ, Aletta Jansen die van 1863 tot 1872 opper linnen Matres was en dus in 1870/1871 de linnenmoeder van Wilhelmina. Mijn linnen is 21 draads, het origineel is geborduurd op 19 draads linnen. Mijn "Kaatje zal dus iets kleiner worden dan het origineel. De lap van Wilhelmina is ook op zulk fijn linnen geborduurd. Die lap is iets geler dan mijn nieuwe linnen al heb ik daar - voor het eerst in mijn leven - een klein theebadje voor gemaakt. Qua kleur is het prachtig. Of het theebadje op de lange duur het linnen zal beschadigen weet ik niet. Dat Kaatjes lap kleiner is dan die van Wilhelmina is inmiddels ook duidelijk te zien op onderstaande foto. Voorlopig ben ik nog wel even zoet met de vijf(!) herhalingen van het tweede alfabet ;) Merk- en stoplappen uit het burgerweeshuis Amsterdam Berthi Smith-Sanders ISBN 978-90-807994-0-0

zaterdag 16 maart 2013

Een nuttig dagje in Velp

Woensdag was ik te gast bij Inx-tenzo in Velp. Daar kwamen een zestien-tal makers van het Huswif bijeen voor een nuttig dagje onder leiding van Margreet Beemsterboer. Ik had op de heenreis een reis'maatje' dus onderweg werd er veel gepraat en bijgepraat. Bij binnenkomst kregen we koffie met lekkers en Huswiffers Monique en Hannie hadden als verrassing voor iedereen een prachtige badge gemaakt. Ik koos een blauwe, mooi bij mijn Huswif. Natuurlijk ga ik mijn badge bewaren als unieke herinnering aan deze leuke dag. Nog voor mijn koffie op was gingen de eerste tassen al open en al snel lag de tafel bezaaid met handwerk. Huswifonderdelen in allerlei soorten en maten. Het leuke van dit project is, dat iedereen zijn eigen ideeën invulling geeft in het ontwerp. Natuurlijk kun je gewoon het patroon volgen en dan heb je even goed een prachtig Huswifboek. Maar het ontwerp laat ook ruimte om zo hier en daar en steeds een stapje meer je eigen plan te maken en het boek naar eigen inzicht te maken. Een heel fijn geborduurd etui, gevuld met verfijnde handwerkgereedschapjes, een bron van ideeën, naast een exclusief ontwerp van een tas waar in de bodem zelfs nog ruimte was voor handwerkmaterialen en gereedschap. In de tas kan dan straks het Huswifboek een plaatsje krijgen. Het was een waar genoegen om te ontdekken wat ieders voorkeuren en kwaliteiten zijn, de borduursters, die veel en mooi borduurwerk laten zien in kruissteek, de 'handwerksters' die zich toeleggen op de afwerking met naaldkantjes en haakwerkjes, de knopenmaaksters, de miniatuur-handwerksters, de creatievelingen. Ieder Huswif was uniek en vertelde iets over de persoon die het maakt. Het zal duidelijk zijn dat nog niet alles af was, als je zoveel werk maakt van een project mag het ook best een beetje langer duren. Na de show and tell was het tijd voor een tweetal knoopjes die Margreet ons demonstreerde en die met de handout die we er bij kregen, thuis gemaakt kunnen worden. Daarna liet ik een speciaal voor deze dag gemaakte kloshouder zien die ik met een korte uitleg aan de deelnemers heb gepresenteerd. Al snel was tijd voor een heerlijke lunch Na de maaltijd was er een tweetal bijzondere gasten uit Rouveen. Het echtpaar Vos-Koobs kwam ons sajetknopen uit Rouveen demonstreren, meneer draaide de houtjes en mevrouw maakte daar knopen mee. hier zie je een kleine impressie van mijn knoopjes van het nuttige dagje. De onderste drie maakte ik zelf. De linker is een sajetknoopje maar dan van linnen gemaakt. De wijze lessen van mevrouw Vos-koobs hebben dus hun nut gehad ;) Al met al was het een heerlijke dag die behalve gezellig ook heel nuttig was. Mijn Huswif ziet er op dit moment ongeveer zo uit met in het midden de kloshouder annex speldenkussen in mijn eigen Huswif-kleurtjes. Het was een heerlijk dagje Margreet en Joke, we hebben allemaal genoten! en natuurlijk dank ik ook mijn beide 'chauffeurs' voor de gezelligheid en de rit.

dinsdag 12 maart 2013

Hoorn en Nantes

Twee verschillende werelden. Toen het nog lente was, vorige week ben ik op de valreep naar Hoorn geweest. In het Westfries Museum was nog net de tentoonstelling 'Een kwestie van stand' te zien. Een kleine maar bijondere tentoonstelling met een verzameling borduurlappen en stoplappen uit Hoorn die tussen 1750 en 1825 gemaakt zijn. Behalve de borduurlappen, het waren geen merklappen want alfabetten en cijfers ontbraken, zag ik ook een prachtig babyjakje in Zaans Stikwerk. Erbij hoorden twee babymutsje, een jongens mutsje en een meisjesmutsje. Heel bijzonder om zo'n oud stukje Zaans stikwerk te zien. Twee jaar geleden maakte ik zelf zo'n babymutsje. Fotograferen was niet toegestaan op de tentoonstelling maar ik kocht de catalogus en daar ben ik ook wel blij mee. Op de achterkant staat deze schoonheid, die ook in het museum te zien was: de borduurlap van Aafje Verloren uit 1756 en voor zover bekend de oudste "Hoornse' doek. Laat daar nu ook een patroon van zijn! Natuurlijk mocht het patroon ook mee, voor op de stapel en voor later. Voor mijn lief was er ook een aardige tentoonstelling in het Westfries Museum: roddel en achterklap in de Gouden Eeuw. Aardig was om te lezen dat Piet Hein van breien hield, een held op sokken dus :) Na het bekijken van beide tentoonstellingen aten we een heerlijk broodje bij de Waag aan de overkant, heerlijk in het zonnetje op het terras. Deze week gonsde het zo hier en daar van de berichten over Nantes. In april is daar 'Pour l'amour du fil', een handwerkbeurs met tentoonstellingen. Een van de hoogtepunten is de komst van de antieke Jane Stickle quilt die voor het eerst in Europa getoond wordt. Jane's quilt wordt begeleid door maar liefst 100 nieuwe versies baby Jane van over de gehele wereld. Nederland mag er twintig inzenden en de mijne is er daar een van... en nu snel mijn bedje in, morgen is het vroeg dag want ik ga naar Velp, mijn mede-Huswiffers ontmoeten, gezellig.

vrijdag 8 maart 2013

links of rechts

Geen blogje over mijn politieke voorkeur maar een over een bijzonder schaartje. Ik kocht het kortgeleden van een verzamelaar in Engeland, De meeste scharen die we kennen zijn bedoeld voor rechtshandig gebruik. Tegenwoordig worden er meer en meer linkshandigen scharen aangeboden. Mijn schaartje is een beetje van allebei: het kan zowel door rechtshandigen als linkshandigen gebruikt worden. Zo ziet het schaartje eruit in de stand voor linkshandig gebruik. Aan het platte blad zie je aan de linkerkant 'left' gegraveerd. Nu draai ik de schaarhelften helemaal door totdat beide 'ogen' weer naast elkaar zitten en dan zie je 'right' in beeld komen. Als je knipt, ligt het platte deel steeds onder en de punt boven. De handgreepjes zijn zo gemaakt dat ze zowel voor linkshandig als rechtshandig gebruikt prettig aanvoelen. Een knap ontwerp waar al rond 1940 patent voor is aangevraagd zoals je hier kunt zien. Het schaartje kocht ik op maandag. Woensdag zou ik mijn handwerkgroepje zien en ik had al bedacht dat het schaartje dan nog niet verstuurd zou zijn, jammer! Tot mijn verbazing haalde M uit mijn groepje die woensdag een schaartje uit haar tas. Of wij wisten waar dat voor diende...de dag daarvoor kocht zij precies zo'n zelfde schaartje, een winkeldochter van een winkel in Nederland. Een merkwaardig toeval, want zo vaak zie je dit type schaartjes niet

zondag 3 maart 2013

Shaker spool holder

Een tijdje geleden leende ik een stapeltje tijdschriften van een vriendin. Het waren oude uitgaven van Piecework en Sampler&antique needlework quarterly. Zeer geïnteresseerd was ik in een artikeltje over antieke Shaker spoolholders. Ik kende deze nog niet, maar ze spraken mij wel aan vanwege hun eenvoud en functie. Het aardige van deze houdertjes die eind 1800 tot aan het begin van 1900 werden gemaakt is dat de houten garenklosjes met zijden lint zijn ingeregen in het etuitje. Je kunt daarbij de draad van de afzonderlijke klosjes afwikkelen zonder deze uit het etui te halen. Makkelijk en keurig want zo raakt er niets in de war. Verder is er in zo'n etuitje een lapje vilt of flanel waar de naalden ingestoken kunnen worden, een houdertje voor de vingerhoed, een speldenkussen en een 'emery'. Deze laatste ziet er uit als een speldenkussentje maar het is gevuld met 'emery', bij ons bekend als carborundum, een delfstof die o.a. op zagen wordt aangebracht om deze zo lang mogelijk scherp te houden. Zeker in tijden dat de huizen vaak vochtig waren en de roestvrij stalen naalden nog niet uitgevonden een uitkomst om een scherp en glad naaldje te krijgen door hem eventjes in het kussentje heen en weer te halen. Terwijl ik aan het genieten was van de foto's van deze bijzondere naaietuitjes zag ik er op e-bay eentje aangeboden. De verkoper had gemeld dat hij niet buiten Engeland wilde verkopen en ik keek toe hoe het bieden verliep. Er bood niemand, noch de verkoper noch de bieders kenden de achtergrond van het etuitje en zo prachtig zag het er nu ook weer niet uit ;) Enige weken later werd het etui opnieuw aangeboden en deze keer schreef ik de verkoper aan met het verzoek een uitzondering te maken op zijn leveringsvoorwaarden. Ik had geluk, ik mocht bieden en bleek vervolgens de enige bieder. Voor weinig mag ik er nu van genieten. Zo ziet een shaker spoolhouder er uit, schaartje in een vakje op het deksel, een lintje van zijde om het tasje dicht te maken. Doe je het deksel open dan zie je vier klosjes keurig op een rij. Een speldenkussen gevuld met zaagsel (zag ik door een klein gaatje in de stof), een houdertje voor de vingerhoed en de emery, het kleine gele 'bundeltje'. Onder het deksel zit een lapje flanel waarop de cijfers 7,8,9 en 10 de dikte van de naalden aangeven, alles keurig in een eigen afgebakend vakje. Hier zie je een en ander wat duidelijker. Bij het artikel hoorde ook een werkstukje: een prachtig geborduurde moderne variant op de Shaker spoolholder. Zoiets vraagt natuurlijk om handelen. Vorige week begon ik mijn eigen gemaakte etuitje en woensdag kon ik het laten zien aan de beide borduurvriendinnen van een van mijn 'clubjes'. Ik vond gelukkig in de verzameling schaartjes een passend exemplaar en borduurde er vrolijk op los. Klosjes in een kleur die er bij paste lagen gelukkig ook in mijn voorraden en karton voor de assemblage ook. Hier kun je ook goed zien dat het lint door de klosjes is geregen; er gaat een lintje van voor naar achter en er komt er eentje terug door hetzelfde gaatje van achter naar voor. Dan buitenom naar de volgende opening en zo verder. Voor het vilt moest ik ietsje langer speuren, maar net toen ik de zoektocht had gestaakt vond ik in een la toch een prima passend kleurtje. De oude en de nieuwe kloshouder op een foto. Zo is duidelijk te zien dat mijn kloshoudertje een stuk kleiner is dan haar oudere broer. ontwerp nieuwe spoolholder: Merry Cox,2005 voor Sampler & antique Needlework quarterly